Đá phiến dầu được xem như một nguồn năng lượng cứu rỗi nhân loại khi giá dầu thô tăng cao. Đây cũng là giải pháp cho các quốc gia và khu vực phụ thuộc vào nguồn năng lượng cung cấp từ bên ngoài. Đến nay, Estonia và Trung Quốc là hai đất nước phát triển mạnh ngành công nghiệp đá phiến dầu.
Đá phiến dầu là loại đá trầm tích dồi dào chất hữu cơ, có màu tối. Loại đá này không được định nghĩa rõ ràng về mặt địa chất cũng như công thức hóa học không rõ ràng. Mỗi phiến đá dầu đều có thành phần khoáng vật, tuổi, kerogen và môi trường lắng đọng khác nhau.
Đá phiến dầu có tỷ lệ chất hữu cơ thấp hơn so với than đá. Ở tại một thời điểm, các vật chất hữu cơ trong đá phiến dầu có hàm lượng hydro/cacbon thấp hơn thấp hơn dầu thô từ 1,2 đến 1,8 lần, mức tỷ lệ này còn cao hơn trong than đá khoảng 1,5 đến 3 lần. Thành phần tích tụ chứa các hóa thạch như mỏ than Messel tại Đức hiện đã được công nhận là di sản Thế Giới.
Đá phiến dầu có tỷ lệ chất hữu cơ thấp hơn so với than đá
Các chất tạo nên đá phiến dầu chủ yếu là silicat hạt mịn và cacbonat. Dựa vào đây mà các nhà khoa học đã nghiên cứu và phân loại ra các chủng đá phiến riêng như: đá phiến sét giàu cacbonat, đá phiến sét giàu than nến hay đá phiến sét giàu silicat. Được sử dụng rộng rãi nhất phải kể đến đá phiến dầu do Adrian C. Hutton phát triển vào đầu những năm 1990 có nguồn gốc từ than. Sự phân loại đá phiến dầu theo tích tụ này chia thành hai dạng là trầm tích đáy hồ và trầm tích đáy biển dựa theo môi trường sinh khối ban đầu.
Bảng giá đá hoa cương (Đá Granite) Tự Nhiên Cao Cấp 2021
Khả năng khai thác đá phiến dầu được các nhà nghiên cứu kinh tế tính toán dựa vào chỉ số năng lượng được thống kê để sử dụng vào các công trình khai thác và quá trình xử lý. Bên cạnh đó, nguồn nước cần trong xử lí lọc đá phiến dầu tạo ra sức hút trong nền kinh tế. Điều này có thể nói là một vấn đề nan giải cho những khu vực khan hiếm nước.
Để đạt được hiệu quả thu hồi từ đá phiến dầu thì các nhà khoa học đã đưa ra đề xuất nghiên cứu và thử nghiệm qua quá trình đồng phân nhiệt. Những so sánh thực tiễn về sản lượng dầu từ đá phiến với các chất lỏng từ than năm 1972 cho thấy sản phẩm hóa lỏng của than rẻ hơn, tạo nhiều dầu và ít tác động đến môi trường hơn việc chiết tách dầu từ đá phiến. Cụ thể là có thể tạo nên 650 lít dầu từ 1 tấn than nhưng chỉ được 150 lít dầu từ 1 tấn đá phiến.
Các ngành công nghiệp áp dụng đá phiến dầu làm nguồn nhiên liệu chạy trong các nhà máy nhiệt điện, đốt lên để làm di chuyển chiều quay của các tuabin hơi nước. Một vài xí nghiệp kiểu này lại sử dụng đá phiến dầu để làm ấm khu vực xưởng và quanh đó. Ngoài việc sử dụng làm nhiên liệu thì đá phiến dầu còn được dùng để sản xuất sợi carbon, nhựa, keo và các chất mattit, bitum đường, xi măng, gạch, đá khối trang trí trong xây dựng.
Một số mỏ đá phiến dầu có chứa lưu huỳnh, amoniac, urani, nahcolit được chiết tách từ đá phiến đá dầu nhằm thay thế những nguồn nhiên liệu khan hiếm. Tuy nhiên vì giá thành khá đắt đỏ nên việc sản xuất khó thực hiện được. Đá phiến dầu dùng để chưng cất ra các sản phẩm kerosene, nhiên liệu động cơ là tốt nhất bởi nhu cầu về các sản phẩm này đang rất nhiều trên thế giới.
Khai thác đá phiến dầu gây ra nhiều tác động tiêu cực cho môi trường. Các tác nhân tác động đến như axit mỏ khiến kim loại cuốn theo dòng nước, tăng nguy cơ xói mòn đất, thải ra khí lưu huỳnh gây ô nhiễm không khí tại khu vực có nhà máy xử lý. Theo công bố năm 2002, ngành công nghiệp năng lượng sử dụng đá phiến dầu ở Estonia đã thải ra môi trường 86% lượng chất thải và là nguyên nhân gây nên 97% ô nhiễm không khí, 23% ô nhiễm nước.
Khai thác đá phiến dầu là đang phá hủy giá trị sinh học và hệ sinh thái trong khu vực khai thác. Quá trình đốt và tạo nhiệt phát sinh nhiều chất thải rắn và đưa vào trong khí quyển các khí nhà kính, dioxit cacbon gây thủng tầng ozon. Chính vì vậy mà các nhà khoa học đã phản đối gay gắt việc sản xuất và sử dụng đá phiến dầu trong công nghiệp.
Công nghiệp đá phiến dầu toàn cầu mặc dù đã sống lại vào đầu thế kỷ XXI, tuy mang lại nhiều giá trị về kinh tế song lại có những ảnh hưởng nhất định đến môi trường và sức khỏe con người. Rất mong bài viết trên của Eurostone sẽ cho bạn thêm nhiều thông tin bổ ích về loại đá phiến dầu.
